การประชุมคณะกรรมการร่วมทางการค้า (Joint Trade Committee: JTC) ไทย – อียิปต์

ความเป็นมา

1. ไทยและอียิปต์ได้มีการลงนามความตกลงทางการค้าระหว่างรัฐบาลแห่งราชอาณาจักรไทยกับรัฐบาลแห่งสาธารณรัฐอาหรับอียิปต์ (Trade Agreement) เมื่อวันที่ 26 พฤษภาคม 2527 ซึ่งความตกลงฯ ดังกล่าวได้กำหนดให้สองฝ่ายพัฒนากรอบความร่วมมือทางการค้าระหว่างกัน แต่มิได้ระบุกลไกการจัดตั้งคณะกรรมการร่วมใด ๆ ไว้
2. เมื่อวันที่ 13 มีนาคม 2560 เอกอัครราชทูตสาธารณรัฐอาหรับอียิปต์ประจำประเทศไทย (H.E. Mr. Hazem Elsayed Badawy Elthary) ได้เข้าเยี่ยมคารวะรัฐมนตรีว่าการกระทรวงพาณิชย์ (นางอภิรดี ตันตราภรณ์) ในการหารือดังกล่าว ฝ่ายอียิปต์เสนอให้มีการจัดตั้งคณะกรรมการร่วมทางการค้า (Joint Trade Committee: JTC) ระดับรัฐมนตรี และทั้งสองฝ่ายเห็นพ้องให้มีการจัดการประชุม JTC ไทย –อียิปต์ ครั้งที่ 1 (ระดับรัฐมนตรี) เพื่อเป็นกลไกหารือทางด้านการค้าและการลงทุนระหว่างกัน โดยในช่วงที่ผ่านมาฝ่ายไทยได้เสนอให้อียิปต์เป็นเจ้าภาพจัดการประชุมฯ มาแล้ว 2 ครั้ง ทั้งในปี 2560 และ 2561 แต่กำหนดการดังกล่าวได้ถูกเลื่อนออกไป เนื่องจากสถานการณ์ทางการเมืองของอียิปต์
3. สองฝ่ายอยู่ระหว่างการพิจารณาจัดทำ (1) บันทึกความเข้าใจ (Memorandum of Understanding: MoU) ว่าด้วยการจัดตั้งคณะกรรมการร่วมทางการค้าไทย – อียิปต์ ซึ่งระบุให้มีการจัดตั้งคณะกรรมการร่วมทางการค้าไทย –อียิปต์ และ (2) แผนปฏิบัติการร่วมระยะ 5 ปี ไทย – อียิปต์ (Joint Action Plan: JAP) เพื่อกำหนดทิศทางความร่วมมือด้านเศรษฐกิจในสาขาต่าง ๆ ที่ทั้งสองฝ่ายมีความสนใจร่วมกัน และสอดคล้องกับการพัฒนาเศรษฐกิจในปัจจุบัน อาทิ การค้าและการลงทุน การเกษตร อุตสาหกรรมการท่องเที่ยว และการพัฒนาวิสาหกิจขนาดกลาง ขนาดย่อม และรายย่อย (MSMEs)

ความสำคัญ

1. อียิปต์เป็นตลาดที่มีขนาดใหญ่ด้วยจำนวนประชากรถึง 104.12 ล้านคน (ประมาณการปี 2563) และเนื่องจากประชากรส่วนใหญ่อยู่ในช่วงวัยทำงาน ส่งผลให้อียิปต์มีกำลังซื้อสูงและมีบทบาทในการบริโภคสินค้า โดยเฉพาะสินค้าการเกษตร อาทิ ข้าวสาลี น้ำตาล เนื้อสัตว์ ปลา นม และน้ำมันสำหรับบริโภค อียิปต์เป็นประเทศที่มีที่ตั้งอยู่ในจุดยุทธศาสตร์สำคัญ (Strategic Area) ของการขนส่งสินค้าทางทะเลระหว่างทวีปเอเชียและทวีปยุโรปผ่านคลองสุเอซ (Suez Canal) และมีศักยภาพในการเป็นประตูการค้าสู่แอฟริกาตอนเหนือ แอฟริกาตอนกลาง (โดยเฉพาะประเทศเพื่อนบ้านที่ไม่มีทางออกสู่ทะเล) ภูมิภาคตะวันออกกลาง และเมดิเตอร์เรเนียน อียิปต์จึงเป็นศูนย์กลางการค้าและแหล่งกระจายสินค้าสำคัญของโลกที่เชื่อมต่อระหว่างทวีปยุโรป เอเชีย และแอฟริกา โดยสินค้ากว่า 3 ใน 4 ของปริมาณขนส่งสินค้าระหว่างประเทศของอียิปต์จะผ่านเมืองท่าสำคัญที่สุดของประเทศ ได้แก่ เมืองอเล็กซานเดรีย (Alexandria) ซึ่งตั้งอยู่ตอนบนของประเทศติดทะเลเมดิเตอร์เรเนียน รวมทั้งเมืองปอร์ตซาอิด (Port Said) และเมืองอิสมาเลีย (Ismalia) ที่ตั้งอยู่บริเวณคลองสุเอซ
2. นอกจากนี้ เนื่องด้วยอียิปต์มีการจัดทำข้อตกลงทางการค้ากับประเทศและกลุ่มประเทศสำคัญๆ อียิปต์จึงได้รับสิทธิประโยชน์ด้านภาษีและการอำนวยความสะดวกในการเข้าสู่ตลาดสำคัญต่าง ๆ อาทิ การเป็นสมาชิกตลาดร่วมแห่งภูมิภาคแอฟริกาตะวันออกและแอฟริกาตอนใต้ (COMESA) การเป็นสมาชิกเขตการค้าเสรีภูมิภาคแอฟริกา (AfCFTA) ซึ่งนับเป็นเขตการค้าเสรีที่ใหญ่ที่สุดของภูมิภาคแอฟริกาครอบคลุมประชากรกว่า 1,200 ล้านคน มีความตกลงเขตการค้าเสรีกับประเทศจอร์แดน ตูนิเซีย และโมร็อกโค (Agadir Free Trade Agreement) มีความตกลงเขตการค้าเสรีกับกลุ่มประเทศตะวันออกกลางทั้ง 17 ประเทศ (Pan Arab Free Trade Agreement/ Greater Arab Free Trade Agreement: GAFTA) และมีความตกลงเขตการค้าเสรีกับสหภาพยุโรป (Egypt – EU Partnership Agreement) มีความตกลงเขตการค้าเสรีกับกลุ่มประเทศลาตินอเมริกา (Egypt-MERCOSUR Free Trade Agreement) และ7) มีการจัดทำ Qualified Industrial Zones (QIZ) กับสหรัฐอเมริกา เพื่อสิทธิประโยชน์ทางภาษี

ประโยชน์ที่คาดว่าจะได้รับ

การจัดตั้ง JTC ไทย - อียิปต์ ให้สำเร็จโดยเร็วจะเป็นส่วนสำคัญที่ช่วยให้สองฝ่ายมีกลไกสำหรับการหารือระดับสูงเพื่อส่งเสริมความสัมพันธ์ทางการค้าและการลงทุนระหว่างกันได้อย่างเป็นรูปธรรมมากขึ้น โดยจะเป็นการสร้างโอกาสให้ผู้ประกอบการและนักลงทุนของไทยได้ใช้ประโยชน์จากการที่อียิปต์เป็นตลาดที่กำลังซื้อสูงแต่มีกำลังการผลิตน้อยกว่าความต้องการใช้ภายในประเทศ และการเป็นศูนย์กลางการค้าและแหล่งกระจายสินค้าสำคัญของโลกที่เชื่อมต่อระหว่างทวีปยุโรป เอเชีย และแอฟริกา นอกจากนี้ ยังเป็นช่องทางในการประชาสัมพันธ์และเชิญชวนนักลงทุนจากอียิปต์เข้ามาลงทุนในไทย อีกทั้ง กลไกดังกล่าวอาจสามารถช่วยแก้ไขปัญหาและลดอุปสรรคด้านการค้าและการลงทุนระหว่างกันได้ด้วย

สถานะล่าสุด

กรมเจรจาการค้าระหว่างประเทศได้จัดทำร่างโต้ตอบของบันทึกความเข้าใจ (MoU) ในการจัดตั้งคณะกรรมการร่วมทางการค้าไทย – อียิปต์ และร่างแผนปฏิบัติการร่วมระยะ 5 ปี ไทย - อียิปต์ (JAP) ซึ่งปรับแก้ตามความคิดเห็นของหน่วยงานที่เกี่ยวข้องของไทย และส่งผ่านช่องทางการทูตให้ฝ่ายอียิปต์พิจารณาอีกครั้งเมื่อเดือนสิงหาคม 2562 อย่างไรก็ตาม ปัจจุบัน ยังอยู่ระหว่างรอรับผลการพิจารณาจากฝ่ายอียิปต์

------------------------------------

สำนักเอเชีย แอฟริกาและตะวันออกกลาง

กรมเจรจาการค้าระหว่างประเทศ

ข้อมูล ณ เดือนมิถุนายน 2564

เอกสารที่เกี่ยวข้อง:

• Trade Agreement between Thailand and Egypt (pdf.)