ภูมิหลัง
Asia-Pacific Economic Cooperation หรือ APEC จัดตั้งขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2532 ด้วยความริเริ่มของออสเตรเลียเนื่องจากเล็งเห็นว่า
- ภูมิภาคนี้ประกอบด้วยประเทศมหาอำนาจทางเศรษฐกิจและประเทศที่มีอัตราการเติบโตทางเศรษฐกิจ สูงที่สุดในโลก
- เป็นตลาดใหญ่และมีศักยภาพในการขยายการค้าและการลงทุนระหว่างกัน
- ความยืดเยื้อของการเจรจาการค้าในระดับพหุภาคีทำให้ประเทศมหาอำนาจ โดยเฉพาะสหรัฐฯ และออสเตรเลีย ซึ่งต้องพึ่งพาการค้าระหว่างประเทศเป็นอย่างมาก ต้องใช้การรวมกลุ่มทางเศรษฐกิจเป็นอีกทางเลือกหนึ่งของการเปิดเสรี เพื่อให้การค้าโลกมีการเปิดเสรีมากยิ่งขึ้น
- เอเปคต้องการถ่วงดุลอำนาจทางเศรษฐกิจของกลุ่มความร่วมมือทางเศรษฐกิจต่างๆ โดยเฉพาะสหภาพยุโรป ซึ่งมีแนวโน้มเป็นกลุ่มเศรษฐกิจที่ปิดกั้นการค้าภายนอก
วัตถุประสงค์ของการจัดตั้งเอเปค
- พัฒนาและส่งเสริมระบบการค้าในระดับพหุภาคี
- สนับสนุนการขยายตัวทางเศรษฐกิจของภูมิภาคและของโลกเพื่อลดอุปสรรคและอำนวยความสะดวกทางการค้า(สินค้าและบริการ) และการลงทุนระหว่างสมาชิกโดยให้สอดคล้องกับกฎเกณฑ์ของแกตต์/องค์การการค้าโลก
สมาชิกภาพ
- เริ่มแรก (ปี พ.ศ. 2532) เอเปคมีสมาชิก 12 ประเทศ คือ สหรัฐฯ แคนาดา ออสเตรเลีย นิวซีแลนด์ ญี่ปุ่น เกาหลีใต้ และอาเซียนเดิม (คือ สิงคโปร์ อินโดนีเซีย มาเลเซีย บรูไน ฟิลิปปินส์ และไทย)
- ต่อมาในช่วงปี พ.ศ. 2534-2537 เอเปคมีสมาชิกเพิ่มขึ้นจากเดิมอีก 6 ประเทศ คือ จีน จีนไทเป ฮ่องกง ปาปัวนิวกินี เม็กซิโก และชิลี
- ล่าสุดในปี พ.ศ. 2541 เอเปคมีสมาชิกเพิ่มขึ้นอีก 3 ประเทศ คือ เปรู เวียดนาม และรัสเซีย รวมทั้งสิ้น 21 ประเทศ
หลักการความร่วมมือ
- ไม่ใช่เวทีเจรจาการค้าแต่เป็นเวทีสำหรับปรึกษาหารือและแลกเปลี่ยนข้อคิดเห็นเกี่ยวกับประเด็นทางเศรษฐกิจต่างๆ ที่ประเทศสมาชิกสนใจ
- เอเปคสนับสนุนแนวทางภูมิภาคนิยมแบบเปิด ที่ให้สิทธิประโยชน์กับประเทศที่ไม่ได้เป็นสมาชิกเอเปคเช่นเดียวกับที่ให้กับสมาชิกเพื่อเป็นตัวอย่างที่ดีของการเปิดเสรีและเพื่อกระตุ้นการเปิดเสรีของประเทศนอกกลุ่มด้วย
- การดำเนินการใดๆ ยึดหลักฉันทามติ ความสมัครใจ ความเท่าเทียมกัน และการมีผลประโยชน์ร่วมกันของประเทศสมาชิก
- เอเปคคำนึงถึงความแตกต่างของระบบเศรษฐกิจ สังคม และระดับการพัฒนาของประเทศสมาชิกการรวมกลุ่มของเอเปคจนถึงปัจจุบันไม่ได้มีข้อผูกพันทางกฎหมาย
- เน้นความเท่าเทียมกันของการดำเนินงาน 3 ด้าน ดังนี้
- การเปิดเสรีทางการค้าและการลงทุน (Trade and Investment Liberalization)
- การอำนวยความสะดวกทางการค้าและการลงทุน (Trade and Investment Facilitation)
- ความร่วมมือทางเศรษฐกิจและวิชาการ (Economic and Technical Cooperation: ECOTECH)
-------------------------------------
สำนักยุทธศาสตร์การเจรจาการค้า
กรมเจรจาการค้าระหว่างประเทศ